Aangepaste versie d.d. 10-02-21
Ik zie haar nog zo zitten. “Ik voel me futloos, leeg.” Even houdt ze in om toch verder te vertellen: “Mijn gedachtes kan ik niet stopzetten. Mijn lijf doet zeer. Ik weet niet meer wat ik voel. Wat moet ik doen?” Een beetje vertwijfeld kijkt ze me aan en ik vraag: “Hoe is dat om je zo te voelen?” Er biggelen een paar tranen over haar gezicht: “Het is zo erg dat ik nergens meer plezier aan beleef.” Depressie in een notendop. De meeste mensen denken niet aan lichaamsgerichte therapie wanneer ze last hebben van dit soort klachten. Toch kan een lichaamsgericht perspectief op depressie veel inzicht geven in wat depressie nu eigenlijk is.
Depressie, een innerlijke tweestrijd
Veel depressies komen voort uit innerlijke pijn waarmee je niet weet om te gaan. De eerste reactie is dan weggaan van de pijn en zo schiet je automatisch naar je hoofd om het daar proberen op te lossen. Je cognitieve brein is echter niet bedoeld om levensvragen te beantwoorden. Als je alsmaar piekert, beleef je niets maar overleef je in je hoofd. Je lichaam krijgt maar weinig energie toebedeeld en vaak wordt de ademhaling oppervlakkig.
Bovendien veroorzaken alle negatieve gedachtes op hun beurt weer een stressreactie in je lichaam. Je kunt ze beschouwen als aanvallen op jezelf met als centrale boodschap: jij bent niet oké zoals je bent. Je lichaam verzet zich hiertegen. De een voelt dan hoe gespannen zijn kaken zijn, de ander krijgt last van koude voeten, de volgende heeft steeds hoofdpijn of buikklachten. Door deze innerlijke tweestrijd hebben mensen met een depressie vaak behalve mentale en emotionele problemen ook fysieke klachten.
Stagnatie
Depressie gaat dus over stagnatie op allerlei gebieden. Je gedachtes cirkelen in een rondje zonder richting te vinden, je komt niet in beweging maar blijft hangen op de bank, je emoties hebben geen relatie meer met wat er op dat moment gebeurt, je lijf is moe en gespannen. Het gaat dus over stuurloosheid en futloosheid. Er is geen richting en geen energie.
Die richting of oplossing zoeken we wel in ons hoofd, maar je hoofd is daar niet voor gemaakt. Richting vinden, zin geven aan je leven, voelen waar je naar verlangt, dat alles gebeurt in je lijf, in je onderbewuste. Daarnaast, wanneer je zo in strijd bent met jezelf is het ook niet verwonderlijk dat je zo moe en futloos bent.
Om contact te maken met je levensstroom, is congruentie nodig. Als emoties, fysieke gevoelens en gedachtes op een lijn zijn, is de weg vrij voor levenslust, maar daar schort het dus juist aan. Wat we vinden hoe het zou moeten zijn, staat lijnrecht tegenover wat je lichaam je vertelt over hoe het echt is. Vind je het gek dat er geen richting meer is in je leven en dat het bakken met energie kost?
Wat is het echte probleem?
Niet de depressie zelf is het probleem dat opgelost moet worden; het zijn de onderdrukte emoties en verlangens, die er vaak van kinds af aan al niet mochten zijn, die nu aan jouw deur kloppen. Als een dikke donsdeken ligt de depressie hier overheen, waardoor het zicht op deze oude pijn belemmerd wordt. Laten we het leven eens vergelijken met een mooi boek. In een goede roman heb je prachtige hoofdstukken en daarnaast hoofdstukken die pijnlijk zijn of verdrietig. Zou je deze laatste hoofdstukken eruit schrijven, dan zou die roman alle diepgang missen. Zou je hem nog wel willen lezen? Waarschijnlijk niet. In al zijn oppervlakkigheid zou het niets toevoegen.
Het leven is net zo. Er zijn mooie momenten en ongelukkige, verdrietige momenten. Vaak ontkennen we de pijn die hierbij hoort, willen we het niet voelen. Hierdoor wordt je leven echter eenzijdiger, oppervlakkiger en minder authentiek. Ondertussen verhuist de pijn naar je onderbewuste en uit het zich vervolgens in de vorm van fysieke, emotionele en psychische klachten. Na verloop van tijd draait je hele systeem vast en zit je opeens midden in een depressie. Op alle niveaus, zowel emotioneel, psychisch als fysiek, leef je dan in een zee van pijn. Eigenlijk vertelt je hele systeem op zo’n moment: stop, zie je pijn onder ogen!
Albert Einstein zei ooit: “We kunnen een probleem niet oplossen met de denkwijze die het heeft veroorzaakt.” Als piekergedachtes gezien worden als het belangrijkste probleem, ga je deze gedachtes niet oplossen met nog meer gedachtes. Je kan het pas oplossen, als je het kader groter maakt en er, in dit geval, ook je lichaam bij betrekt.
Een lichaamsgerichte benadering
Vanuit de reguliere zorg wordt er veel aandacht besteed aan het reguleren van je serotoninepeil (anti-depressiva), je gedachtes (CGT) en je emoties (psychotherapie) en er wordt veel gedaan aan het structureren van je dag, allemaal zeer zinvolle benaderingen. Een ding wordt echter vaak vergeten. Je zelfbewustzijn huist in je lichaam en daar wordt weinig tot geen aandacht aan besteed. Wie zijn eigen lichaam niet voelt, niet weet te bewonen, weet niet wie hij is en wat hij wil. Wie zijn lijf kan waarnemen, komt daarentegen weer thuis bij zichzelf. Jezelf leren waarnemen, de signalen van je lijf kunnen toelaten, herkennen, verkennen en erkennen, dat is het terrein van de lichaamsgerichte therapieën, en zeker dat van massagetherapie.
Diepe ontspanning
Wanneer je gemasseerd of aangeraakt wordt, komt je hoofd tot rust en trekt de energie naar je lichaam. Door de aanraking kan je lijf vaak weer voor het eerst diepe ontspanning ervaren. Een van de belangrijkste oorzaken van depressie is chronische stress, bijvoorbeeld doordat je bent opgegroeid in een emotioneel onveilig gezin. Aangezien je daardoor bedding mist, raakt je systeem bij de minste of geringste trigger van slag en gaat het zelf stress-reacties oproepen. Het is alsof je je continu teweer moet stellen tegen dreigend onheil. Vaak voelt dat ook als het verbreken van contact met je lijf ter hoogte van je keel, je borst of je buik.
Een aandachtige aanraking of massage helpt je om stresshormonen als adrenaline en cortisol te reguleren en je spieren te ontspannen. Je bloed en je energie kunnen weer stromen en je ademhaling wordt rustiger. Diep in je onderbewuste krijg je weer contact met wie je daadwerkelijk bent. Opeens weet je weer dat je meer bent dan een depressie en krijg je contact met je dieperliggende verlangens en je levensenergie.
Van stagnatie naar stroming
Een massage helpt je om je lijf weer te laten stromen. Niet alleen je lymfe en je bloed maar ook je energie wordt gestimuleerd om in beweging te komen. De koude of lege plekken in je lijf zijn die plekken die je zelf als het ware niet bewoont, niet belichaamt. Door er met je bewustzijn bij te zijn, kunnen ze weer warm en vol aan gaan voelen, komt je lijf weer tot leven.
Je bent goed zoals je bent
Een massage spoort het lichaam ook aan om oxytocine, het knuffelhormoon, te produceren. Zo ga je je als vanzelf wat beter voelen. Een aandachtige en liefdevolle aanraking herinnert je daarnaast ook aan je inherente goedheid. Je zelfveroordelende gedachtes verdwijnen als sneeuw voor de zon, je emoties komen tot rust, Het brengt je dus in contact met iets wat je in een depressie volledig kwijt was geraakt, je ware zelf. Je gaat ervaren dat er niets mis is met jou, dat je oké bent. Het lichaam is immers zonder oordeel.
Het wijze lichaam
Op psychisch niveau wordt een massage vaak ervaren als troostend en verzachtend. Onverwerkte gevoelens, traumatische ervaringen, overtuigingen, het ligt allemaal opgeslagen in je lichaam. Dit uit zich vaak in de vorm van fysieke klachten die een ingang vormen om te achterhalen wat de aard is van jouw oorspronkelijke pijn. Door een gebied met aandacht aan te raken kun je je bewust worden volgens welke overtuigingen en overlevingspatronen je je leven leidt.
Tijdens een aanraking ben je met je aandacht helemaal bij je lichaam waardoor je gaat ervaren wat het je te vertellen heeft. De ene plek is aangenaam, even verderop ervaar je pijnlijke sensaties en word je je gewaar dat je je hart op slot zet of dat je met je rug tegen de muur staat… Elke plek krijgt de aandacht die het verdient. Typisch voor een depressie is dat er meestal een discrepantie is tussen wie je bent en hoe je vindt dat je zou moeten zijn. Het juist interpreteren van emoties is daardoor heel ingewikkeld.
Thuiskomen bij je Zelf
Als je leert bij je lijf te zijn, krijg je de kans om weer een gezonde relatie met jezelf en je signalen op te bouwen. Het gaat erom dat je de pijnlijke plekken in je lichaam, je moeilijke emoties en je nare gedachtes niet afwijst, maar ze accepteert zoals ze zijn. Zo leer je jezelf kennen en komt er meer ruimte. De uitnodiging is dus om naar de pijn toe te gaan, deze te omarmen en te onderzoeken. Je zult merken dat je ergste draken eigenlijk het kleine meisje of jongetje in jou zijn dat al die tijd wanhopig om aandacht gevraagd heeft. Echt gezien en gehoord worden, dat is waar mensen met depressieve klachten het meest behoefte aan hebben. Piekergedachtes, stagnatie en levensmoeheid kunnen zo transformeren tot inzicht, stroming en levenslust.
Spreekt deze benadering jou aan? Kijk dan hier wat Tesoro jou te bieden.
Prachtig verwoord en geschreven♥️
Dank je wel, Pien. En leuk om iets van je te horen.